Bahasa Dayak Kayan Uma Juman

Bahasa Dayak Kayan Uma Juman, adalah bahasa yang diucapkan oleh salah satu klan suku Dayak Kayan, yang terdiri dari beberapa suku keluarga atau klan yang berbeda dialek, yaitu:

• Uma Pliau,
• Uma Puh,
• Uma Samuka,
• Uma Paku,
• Uma Bawang,
• Uma Naving,
• Uma Lasung,
• Uma Daru,
• Uma Juman,
• Uma Leken, dan
• Uma Afan (Uma Afan sering disebut sebagai Uma Gai, yakni percampuran dua anak-suku antara Kenyah dengan Kayan)  

Klasifikasi: Austronesian: Malayo-Polynesian: North Borneo: North Sarawakan: Kayan-Kenyah: Kayanic: Kayan Proper

bahasa Kayan Uma Juman:

• [laʔip] = bahu
• [meliʔ] = beli
• [tanem] = tanaman
• [telukuk] = nyamuk
• aduŋ = lemak / minyak
• akuy = saya
• alan = jalan / jalur
• amé = ayah
• anan = bahwa
• anih = ini
• anit = kulit
• ap = kabut
• apeŋ = telinga
• apuy = api
• aran = nama
• aru = panjang
• asuʔ = anjing
• ataʔ = air
• até = hati
• atih = lain
• avuʔ = abu
• ayaʔ = besar
• ayaʔ = luas
• ba = mulut
• bahat = berat
• bahuy = angin
• baŋet = laut
• basa = basah
• batuʔ = batu
• bawaŋ = danau
• bekilet = petir
• bela = merah
• belariʔ = guntur
• betuŋ = bengkak
• biti = berdiri
• biʔik = pendek
• bua = buah
• buk = rambut
• bulan = bulan
• buluʔ = bulu
• buŋa = bunga
• butit = perut
• daha = darah
• dahaʔ = mereka
• dahin = dan
• daʔan = cabang
• daʔun = daun
• do = hari
• duh = perempuan
• dui = minum
• duman = tahun
• duʔuk = kecil
• duʔuk = sempit
• hait = pasir
• halem = dalam, di dalam
• haleŋ = cacing (cacing tanah)
• hapo = ilalang / atap
• hawan = suami
• hawan = istri
• haʔ = di
• haʔih = malu
• haʔujuŋ = di atas
• heñaʔ = garam
• heŋem = dingin
• hi = siapa?
• hiaʔ = dia
• hiaʔ = jika
• hida = di bawah
• higem = pegang
• hiné = ibu
• hinuʔ = mana?
• hiran = kapan?
• hulé = kiri
• ikam = anda
• ikaʔ = engkau
• ikuh = ekor
• ipaʔ = gigi
• itam = kita
• jam = tahu, mengetahui
• jaʔek = buruk, jahat
• jela = lidah
• jeleŋ = dekat
• j-em-ahut = jahit
• jinun = tidak
• kaka = berburu
• kamiʔ = kami
• kapal = tebal
• kapit = sayap
• kasa = kaki
• kasel = kusam, tumpul
• kayuʔ = kayu
• kelunan = orang / manusia
• kerawiŋ = bintang
• keraʔ = leher
• kesiŋ = tertawa
• kuhuŋ = kepala
• kuman = makan
• kunuŋ = kuning
• kutuʔ = kutu
• lakiʔ = laki-laki
• laŋet = awan
• laŋit = langit
• lasu = hangat
• lavo = tikus
• laʔuŋ = belakang
• legak = jatuh
• l-em-até = bunuh
• l-em-ura = meludah
• lim = semua
• lisun = rokok
• lu = jarum
• madaŋ = terbang
• mahar = meniup
• malem = malam
• manuk = burung
• maram = busuk
• mariŋ = baru
• maruŋ = benar, betul
• m-asep = kotor
• masik = ikan
• mataʔ = mata
• maté = mati
• maʔet = gigit
• megaŋ = kering
• megi = berkata
• mejat heŋaʔ = bernafas
• meluʔ = duduk
• meset = peras
• miaŋ = bagi
• mili = pilih
• miri = baring
• miteŋ = potong
• m-uhav = menguap
• mujap = hitung
• muku = tua
• mulu = tusuk
• murip = hidup
• muʔ = susu, payudara
• na apuy = masak
• ñaduy = kerja
• ñagaʔ = pukul
• naker = mendaki
• nako = mencuri
• ñam uʔuk = anak
• naŋʔap = buka, mengungkap
• ñatuŋ = berenang
• ñaʔet = tajam
• né = datang
• ñemit = hijau
• ñerut = hisap
• ñili = belok
• nimek = tembak
• ñineŋ = lihat
• ñipah = ular
• ñipi = tipis
• nun = apa?
• nunuʔ = bagaimana?
• ñupiʔ = mimpi
• n-uta = muntah
• nutuk = memukul
• nutuŋ = bakar
• nyepa = kunyah
• nyohok = sembunyi
• ŋaliʔ = gali
• ŋatel = garuk
• ŋatuŋ = ikat
• ŋe-bu = endus, mencium bau
• ŋeriŋ = dengar
• pakat = akar
• pano = berjalan kaki
• perah = sakit
• pikir = pikir
• pitem = hitam
• pup = debu
• puti = putih
• sayu = baik
• sin = daging / daging
• su = jauh
• takut = takut
• taliʔ = tali
• tana = bumi / tanah
• taŋi = nangis
• taʔaw = kanan
• telawaʔ = laba-laba
• teluh = telur
• tenaʔiʔ = usus
• tevaleŋ = lempar
• tuan = hutan
• tubu = tumbuh
• tudek = kaki
• tudu = tidur
• tulaŋ = tulang
• tuvu = tumbuh
• uma = rumah
• uruŋ = hidung
• uruʔ = rumput
• usan = hujan
• usu = tangan
• uʔuk = kecil

bilangan:

• ji = satu
• duaʔ = dua
• teluʔ = tiga
• pat = empat
• limaʔ = lima
• nem = enam
• tusu = tujuh
• saya' = delapan
• pitan = sembilan
• pulu = sepuluh
• duak pulu = duapuluh
• lima' pulu = limapuluh
• ji'atuh = seratus
• ji'libuk = seribu

keterangan:
- ʔ = '
- ŋ = ng

sumber:

• language.psy.auckland.ac.nz
• kaltim.antaranews.com
• wikipedia
• dan beberapa sumber lain

---

Tweet