Bahasa Lahat

Bahasa Lahat, kadang disebut juga sebagai bahasa Pagar Alam, yang dituturkan oleh masyarakat di Lahat dan Pagar Alam, Sumatra Selatan. Bahasa ini adalah salah satu dialek dari rumpun bahasa Melayu. Bahasa Lahat ini mempunyai keterkaitan dan kemiripan dengan bahasa Muara Enim, Semende dan Ogan.

A
  • ading = adik
  • agas = nyamuk
  • ajong = suruh
  • alap = cakep, cantik, indah, bagus
  • anak dahe = adik ipar perempuan
  • angat = panas
  • au = ya
  • aye' = air
  • aye' angat = air panas
  • aye' dingin = air dingin
  • ayuk = mbak
B
  • ba = bapak
  • babet = lempar
  • babet = tarik
  • badah = rumah
  • balur = ikan asin
  • bange = tolol, goblok, bego, bodoh
  • bantut = habis
  • baseng = terserah
  • baseng-baseng = sembarangan
  • batak = bawa
  • bay = perempuan
  • bebala = berkelahi
  • bebegau = merinding
  • bebuntingan = menikah
  • becunoh = beretika (dalam adat istiadat)
  • begambar = berfoto
  • beghusik = (istilah yang digunakan untuk main ke rumah seseorang)
  • begoco = berkelahi
  • begox = tolol, goblok, bego, bodoh
  • behadu = beristirahat
  • behadu = beristirahat
  • behadulah = bersudahlah
  • bejijeh = ngomel
  • bejireh = bercerita
  • bekupian = entah
  • belagak = cakep, cantik, indah, bagus
  • belekah = kondisi kotor
  • bepaut = berpegang
  • beragam = becanda
  • bereteh = penjahat
  • berte = bandit
  • besemah = ada ikan
  • betunak'an = menikah (asal kata tunak = menikah)
  • biasan = alat pancing tradisional
  • bidapan = sedang sakit
  • bidapan = tidak enak badan
  • blangkit = selimut
  • botol = gudu
  • betine = perempuan
  • bubo = nambah (pada waktu makan)
  • bungngok = gendut
  • buri = belakang
  • busong = perut
  • bute = buta
  • buyan = tolol, goblok, bego, bodoh
C
  • calok = terasi.
  • cebar = robek
  • cecangka = ada-ada saja
  • cecangkah = cerita bohong
  • cecingal = berlebihan
  • cecingal = mirip dengan tingkah wong buyan alias wong linglung
  • cenila = sandal
  • cete = jelas
  • cucuk = tusuk dengan tenaga kecil pakai benda kecil
  • cungdire = sejenis tomat2an namun rasanya lebih asem dan berukuran kecil
  • curug = air terjun
  • curup = air terjun
D
  • damping = dekat
  • dedilat = berlebihan
  • dekbediye = tidak ada
  • demam = gereng
  • dengah = kamu, kau
  • dide lemak = tidak enak (kadang disingkat "dimak = tidak enak")
  • dide = tidak
  • dimak = tidak enak
E
  • empai = baru saja
  • enggop (baso merenem) = tidak mau
  • engkas = sisa
  • engkase = tak tau nya
G
  • gelgasan = meriang
  • gemerudok = bergemuruh
  • gering = tidak enak badan
  • ghehit = pegal
  • gile = gila
  • gilo = gila
  • gucoh = ditinju
I
  • ibatan = bungkusan
  • ibatan = oleh2
  • ibongan = bibi, tante
  • ical-ical = berlebihan
  • injik = senang
J
  • jabo = depan
  • jadilah kudai = cukup sampai disini
  • jagal = kejar
  • jalat = anus
  • jeme = orang
  • jentirek = penyakit koreng
  • jireh = cerita
  • jurai tue = pemangku adat
K
  • kaba = kamu
  • kaba = kamu, kau
  • kaba = kau
  • kakang = kakak
  • kambang = sumur
  • kance = kawan
  • kaput = babi/ babi hutan
  • kebat = ikat
  • kebile = kapan
  • kehas = keras
  • kelawai = saudara perempuan
  • kele = nanti
  • kelepeh = dompet
  • kemane = kemana
  • kemano = kemana
  • kemih = kencing
  • kenatiran = lenje² = genit
  • kerih = cape
  • kerih = capek
  • keruan = ngerti/ tahu
  • keruan = tau
  • keteng = kaki
  • keting = kaki
  • keting = kaki
  • kicekka = omongkan
  • kite = kita
  • kito = kita
  • klambit = kelelawar
  • klentit = alat kelamin wanita
  • kudai = dulu
  • kudai = nanti
  • kudai = nanti (singgah kudai = name rumah makan di lahat, parak stasiun)
  • kukut leghai = kaki
  • kulat = kotor
  • kulat = kotor
  • kulat kedalat = kotor banget
  • kundu = mental
  • kupii = kopi
L
  • laju = jalan
  • lanang = laki2
  • lantak = hantam
  • lautan = saudara jauh
  • lemak = enak
  • lokak = kesempatan
  • lolo = tolol, goblok, bego, bodoh
  • lubok = lubuk
M
  • majo = makan
  • malelaka = norak
  • mamak = paman, om
  • mamang = abang atau mas
  • mandi kudaii = mandi dulu
  • mbata = bawa
  • mbek = ambil
  • mehak mehing = tidak enak badan
  • memeheng = demam
  • memeheng = demam
  • memeheng = tidak enak badan
  • me'ngai = sesak nafas
  • merinak = beganjah
  • midang = bejalan
  • midang = digunakan untuk main dalam artian rekreasi
  • midang = jalan-jalan
  • midang = main
  • milu = ikut
  • minyak lenge = minyak sayur
  • muanai = saudara laki laki
  • murong = cerek
  • murung = teko
N
  • ndo = ibu
  • neget = telan
  • nengget = nungging
  • nga = dengan
  • ngai = sama
  • ngambe = ngambil
  • ngamben kinjar = gendong kinjar (tempat untuk menaruh hasil panen misal kawe=kopi)
  • ngerapot = aneh
  • ngerewangi = menemani
  • ngibal = jalan2
  • ngibal = jalan2
  • ngibat = bungkusan
  • ngicek = berbicara
  • ngiket = bungkusan
  • nginak = melihat
  • ngindang akhi = tidur sampai siang
  • nguba = ngupas
  • ngudut = merokok
  • ngupi kudai = ngupi dulu
  • nindak = nggak mau
  • njebi = nangis
  • njerene = termenung
  • njuluk durian = metik duren biasanya ni pake bambu atau kayu
  • nyagu = bosan
  • nyampak = terjatuh
  • nyecal = senggol tapi cendrung ke benda yang becek
P
  • palah = ayo
  • palak = kepala
  • parak = dekat
  • parak = dekat
  • paun = dapur
  • pegaian = bisulan
  • pemeruput = orang yang suka mengejek
  • pening = pusing
  • penyau = gila
  • pikak = kantong celana.
  • pingan = piring
  • pucuk = atas
  • pule = pula
R
  • rendut = ciut
  • rewang = menemani
  • ribang = senang
  • rune = pelangi 
S
  • sakndi = dari
  • sangkek = keranjang
  • sangsile = pepaya
  • sapean = kelaparan
  • saput = selimut
  • sarapan = sariawan
  • sare = susah
  • segit = robek
  • segit = robek
  • segit = robek/ sobek
  • seleme = flu
  • seleme = flu, demam
  • seleme = pilek / flu
  • sel'me = flu
  • selup = sandal
  • semah = ikan lokal dusun
  • sengkiap = hampir saja
  • seringgit = 200 rupiah (biasa dipakai dalam hitungan dagang disana)
  • sidu = sendok
  • sidu pesok = garpu
  • sleme = pilek
  • sude = sudah
  • suduk = kampungan
  • sugak sagay = berantakan
  • suhang = sendiri
T
  • tapok = tampar
  • tebarai = kebelet buang air besar atau brsk dclana kakakaka
  • tecaguk = berdiri sendiri kaya orang tidak jelas
  • tegesor = terjatuh
  • teghimpit = terjepit
  • tekelap = ketiduran
  • tekinak = terlihat
  • telaboh = terjatuh
  • telabuh = terjatuh
  • tempiling = tampar
  • tempiling = tampar, tempeleng
  • tempuyak = durian
  • tepak = tampar
  • terajang = ditendang
  • terti = ngerti/ tahu
  • tetawe = tertawa
  • tetawo = tertawa 
  • timbes = hampir saja/kena sedikit
  • tine = perempuan
  • try = coba
  • tujah = tusuk dengan pisau
U
  • ubak tue = kakak laki2 ayah
  • ude = sudah
  • ude la kudai = cukup sudah
  • udim = sudah
  • udim = sudah
  • umak tue = saudara perempuan ibu
  • umban = jatoh
  • umban = jatuh
  • umban = nyampak
  • umban = terjatuh
  • unda' = kumpul
  • unda' kebo = kumpul kebo
  • urung adak = pastinya
W
  • wali = pisau
Y
  • yak = batuk
  • yo = ya


diolah dari berbagai sumber

More...

Bahasa Filipino


Bahasa Filipino, adalah bahasa yang dipertuturkan di negara Filipina. Bahasa Filipino ini menjadi bahasa resmi negara selain bahasa Inggris dan Spanyol.

A
  • abang = kuya
  • adek = kapatid na bata
  • agama = relihiyon
  • air = tubig
  • akan = ay
  • ambil = kumuha
  • api = apoy
  • atau = o
  • awan = ulap
B
  • balik = bumalik
  • banci = kapatid na babae
  • bangkai = patay na hayop (binatang mati)
  • bangun = gisingin
  • bapak = ama
  • basah = basa
  • batu = bato
  • becek = mawalan ng kinang
  • belum = hindi pa
  • benci = pagkamuhi, hate
  • berak = tumae
  • berapa = kung paano
  • berdiri = tumayo
  • biar = pabayaan
  • biarkan = pabayaan
  • binatang = hayop
  • biru = asul
  • boleh = maaaring
  • bulan = buwan
  • bunga = interes
C
  • capek = pagod
  • cepat = mabilis
  • cinta = mahal
  • copet = mandurukot
D
  • dapat = maaari
  • dari = ng
  • datang = dumating
  • dewa = dios
  • di = sa
  • dia = siya
  • diam = tahimik
  • dilarang = pinagbawalan
  • dingin = malamig
  • duduk = umupo
E
  • es = yelo
G
  • gelap = madilim
  • gelisah = kinakabahan
  • gunung = bundok
H
  • hamil = buntis
  • hantu = multo
  • haus = uhaw
  • hendak = gusto
  • hidup = buhay
  • hijau = berde
  • hitam = itim
  • hujan = ulan
I
  • ibu = ina
  • ingat = tandaan
  • ini = ito
  • itu = ito
J
  • jalan = daan
  • jangan = huwag
  • jarang = bihira
  • jatuh = mahulog
  • jemput = kurutin
  • jongkok = lumupasay
K
  • kakak = mas lumang mga kapatid na babae
  • kakek = lolo
  • kalah = nawala
  • kalian = mo
  • kami = ang aming mga
  • kau = mo
  • kawan = katoto
  • kayu = kahoy
  • ke = sa
  • kelamin laki-laki = titi
  • kelamin perempuan = puki
  • keluarga = pamilya
  • kemana = saan
  • kemarau = tuyo
  • kemari = dito
  • kenal = kilala
  • kencing = umihi
  • kenyang = puno
  • kering = tuyo
  • kesana = doon
  • kesini = dito
  • kesitu = sa dako roon
  • kita = kami
  • kuat = malakas
  • kuning = dilaw
L
  • laki-laki = lalaki
  • lama = mahaba
  • lambat = mabagal
  • lapar = gutom
  • larangan = ipagbawal
  • lari = tumakbo
  • lemas = malata
  • loncat = tumalon
  • lupa = kalimutan
M
  • makan = kumain
  • malam = gabi
  • maling = tagagawa ng baril
  • mana = saan
  • manjat = umakyat
  • manusia = tao
  • marah = galit
  • marga = angkan
  • matahari = araw
  • mati = patay
  • mau = gusto
  • mayat = bangkay
  • menang = manalo
  • mengantar = abay
  • mengerti = maunawaan
  • merah = pula
  • mereka = ang kanilang
  • minum = uminom
  • musuh = kaaway
N
  • naik = tumaas
  • nama = pangalan
  • nenek = lola
  • ngantuk = antukin
O
  • om/ paman = tiyuhin
  • orang = mga tao
P
  • pagi = umaga
  • panas = mainit
  • pelit = kuripot
  • penjahat = kontrabida
  • perampok = magnanakaw
  • percaya = maniwala
  • perempuan = mga kababaihan
  • pergi = pumunta
  • pohon = puno
  • pulang = umuwi
  • putih = puti
R
  • rakus = sakim
  • rampas = sakupin
  • rampok = nakawan
  • rela = payag
  • roh = espiritu
  • rumah = tahanan
S
  • sampai = hanggang
  • sana = doon
  • saya = ako
  • segera = agad
  • selalu = lagi
  • selesai = natapos
  • senyum = ngiti
  • sering = madalas
  • siang = araw
  • siapa = kanino
  • sini = dito
  • situ = doon
  • sore = hapon
  • suka = mahal
  • suku = lipi
  • sungai = ilog
T
  • tanah = lupa
  • tanaman = planta
  • tante/ bibi = tiyahin
  • tau = kilala
  • tempat = lugar
  • tempat tinggal = paninirahan
  • tenang = kalmado
  • terang = liwanag
  • tertawa = tumawa
  • tetangga = kapuwa
  • tidak = hindi
  • tidak boleh = hindi dapat
  • tidak mau = gusto hindi
  • tidak suka = hindi nagugustuhan
  • tidur = matulog
  • tinggal = manatili
  • tuhan = dios
  • tunggu = maghinthay
  • turun = pababa
Y
  • ya = oo
  • yang = na


Contoh kalimat:
  • siapa dia = kanino sia
  • siapa kau = sino ka
  • siapa namamu = ano ang pangalan mo
  • dimana rumahmu = kung saan ang iyong bahay
  • dimana rumahnya = kung saan ang kanyang bahay
  • aku cinta padamu = mahal kita
  • aku benci kamu = hate ko sa iyo



diolah dari berbagai sumber
More...

Bahasa Filipino


Bahasa Filipino, adalah bahasa yang dipertuturkan di negara Filipina. Bahasa Filipino ini menjadi bahasa resmi negara selain bahasa Inggris dan Spanyol.

A
  • abay = mengantar
  • agad = segera
  • agaw-buhay = hampir mati
  • ako = saya
  • alaala = ingatan, kenangan
  • ama = bapak
  • ang aming mga = kami
  • ang kanilang = mereka
  • angkan = marga
  • antukin = ngantuk
  • apoy = api
  • araw = matahari
  • araw = hari, siang
  • asul = biru
  • ay = akan
B
  • bangkay = mayat
  • basa = basah
  • bato = batu
  • berde = hijau
  • bihira = jarang
  • buhay = hidup
    buhay pa = masih ada
    buhay na buhay = warna warni
  • bumalik = balik
  • bundok = gunung
  • buntis = hamil
  • buwan = bulan
D
  • daan = jalan
  • dilaw = kuning
  • dios = dewa
  • dios = Tuhan
  • dito = kemari
  • dito = kesini
  • dito = sini
  • doon = kesana
  • doon = sana
  • doon = situ
  • dukha = miskin
  • dumating = datang
E
  • espiritu = roh
G
  • gabi = malam
  • galit = marah
  • gisingin = bangun
  • gusto = hendak
  • gusto = mau
  • gusto hindi = tidak mau
  • gutom = lapar
H
  • hanggang = sampai
  • hapon = sore
  • hate = benci
  • hayop = binatang
  • hindi = tidak
  • hindi dapat = tidak boleh
  • hindi masarap = hambar
  • hindi nagugustuhan = tidak suka
  • hindi pa = belum
  • huwag = jangan
I
  • ilog = sungai
  • ina = ibu
  • interes = bunga
  • ipagbawal = larangan
  • itim = hitam
  • ito = ini
  • ito = itu
K
  • kaaway = musuh
  • kahoy = kayu
  • kalimutan = lupa
  • kalmado = tenang
  • kami = kita, kami
  • kanino = siapa
  • kapatid na babae = banci
  • kapatid na bata = adek
  • kapuwa = tetangga
  • katoto = kawan
  • kilala = kenal
  • kilala = tau
  • kinakabahan = gelisah
  • kontrabida = penjahat
  • kumain = makan
  • kumuha = ambil
  • kung paano = berapa
  • kuripot = pelit
  • kurutin = jemput
  • kuya = abang
L
  • lagi = selalu
  • lalaki = laki-laki
  • lipi = suku
  • liwanag = terang
  • lola = nenek
  • lolo = kakek
  • lugar = tempat
  • lumupasay = jongkok
  • lupa = tanah
M
  • maaari = dapat
  • maaaring = boleh
  • mabagal = lambat
  • mabilis = cepat
  • madalas = sering
  • madilim = gelap
  • maghinthay = tunggu
  • magnanakaw = perampok
  • mahaba = lama
  • mahal = cinta
  • mahal = suka
  • mahirap = sulit
  • mahulog = jatuh
  • mainit = panas
  • makatwiran = masuk akal
  • malakas = kuat
  • malamig = dingin
  • malata = lemas
  • manalo = menang
  • manatili = tinggal
  • mandurukot = copet
  • maniwala = percaya
  • masarap = lezat
  • mas lumang mga kapatid na babae = kakak
  • matulog = tidur
  • maunawaan = mengerti
  • mawalan ng kinang = becek
  • mga kababaihan = perempuan
  • mga tao = orang
  • mo = kalian
  • mo = kau
  • multo = hantu
N
  • na = yang
  • nakawan = rampok
  • natapos = selesai
  • nawala = kalah
  • ng = dari
  • noo = kening, jidat
  • ngiti = senyum
O
  • o = atau
  • oo = ya
P
  • pababa = turun
  • pabayaan = biar
  • pabayaan = biarkan
  • pagkamuhi = benci
  • pagod = capek
  • pamilya = keluarga
  • pangalan = nama
  • paninirahan = tempat tinggal
  • patay = mati
  • patay na hayop = bangkai (binatang mati)
  • payag = rela
  • pinagbawalan = dilarang
  • pisngi = pipi
  • planta = tanaman
  • puki = kelamin perempuan
  • pula = merah
  • pumunta = pergi
  • puno = kenyang
  • puno = pohon
  • puti = putih
R
  • relihiyon = agama
S
  • sa = di
  • sa = ke
  • sa dako roon = kesitu
  • saan = kemana
  • saan = mana
  • sakim = rakus
  • sakupin = rampas
  • sarili = sendiri
  • siya = dia
T
  • tagagawa ng baril = maling
  • tahanan = rumah
  • tahimik = diam
  • tandaan = ingat
  • tao = manusia
  • titi = kelamin laki-laki
  • tiyahin = tante/ bibi
  • tiyuhin = om/ paman
  • tubig = air
  • tumaas = naik
  • tumae = berak
  • tumakbo = lari
  • tumalon = loncat
  • tumawa = tertawa
  • tumayo = berdiri
  • tuyo = kemarau
  • tuyo = kering
U
  • uhaw = haus
  • ulan = hujan
  • ulap = awan
  • umaga = pagi
  • umakyat = manjat
  • umihi = kencing
  • uminom = minum
  • umupo = duduk
  • umuwi = pulang
W
  • walang = tidak
  • walang buhay = mati
  • ulan = hujan
Y
  • yelo = es

Contoh kalimat:
  • kanino sia = siapa dia
  • sino ka = siapa kau
  • ano ang pangalan mo = siapa namamu
  • kung saan ang iyong bahay = dimana rumahmu
  • kung saan ang kanyang bahay = dimana rumahnya
  • mahal kita = aku cinta padamu
  • hate ko sa iyo = aku benci kamu

Lainnya:

  • kumain = makan
  • inumin = minum
  • tulog = tidur
  • umupo = duduk
  • tumayo = berdiri
  • daan = jalan
  • tumakbo = berjalan
  • pandak at mataba  = jongkok
  • isandig = baring
  • gumising = bangun
  • siya = dia
  • sila = mereka
  • sa iyo = kalian
  • kami = kita, kami
  • ako = aku, saya
  • lalaki = laki-laki
  • babae = perempuan
  • batang lalaki = anak laki-laki
  • iha = anak perempuan
  • tao = orang
  • pantao = manusia
  • hindi masama = tidak enak
  • tunog = nyenyak
  • nag-aantok = ngantuk
  • voyeur = intip
  • tingnan = lihat
  • mabihasa = tengok
  • pakinggan = dengar
  • sigaw = teriak
  • tawag = panggil
  • pangalan = nama
  • ulo = kepala
  • kamay = tangan
  • paa = kaki
  • leeg = leher
  • tainga = telinga
  • ilong = hidung
  • bibig = mulut
  • sa bibig lamang = bibir
  • buhok = rambut
  • likod = punggung
  • baywang = pinggang
  • tiyan = perut
  • asno = pantat
  • dibdib = payudara
  • tuhod = dengkul, lutut
  • daliri = jari
  • pisngi = pipi
  • noo = jidat


diolah dari berbagai sumber

More...

Dialek Ambon

Struktur Bahasa Melayu Ambon ini juga agak berbeda dengan Melayu pada umumnya, namun lazim di Indonesia Timur.

Beta pung buku                                = Buku saya
Susi pung kaka                                 = Kakak susi
Ahmad ada pi ka Tulehu                   = Ahmad sedang pergi ke Tulehu
Ada orang dapa bunuh di kusu-kusu = ada orang dibunuh di Alang-alang
Katong jaga tinggal disini sa              = kami tetap tinggal disini saja

Kemudian lafal juga mengalami nasalisasi terutama pada akhiran 'n'.
Seperti berikut :
- makang   = makan
- badiang   = diam
- jang         = jangan
- ikang       = ikan
- lawang     = lawan

Kata Ganti Orang
- beta      = saya
- ose       = kamu, dibeberapa daerah dikatakan 'os', atau 'se' (asal dari kata 'voce' Portugis)
- katong  = kita
- dorang  = dia orang / mereka
- kamong atau kamorang = kamu orang/ kalian

Ungkapan khas
- Ao e!
- Mamae!
- Sio Mama!
- Tuang Ala!
- Tuang Ana!
- Ai!
- Gaga Batul!
- Maniso!

Panggilan Sosial
Babang/ abang   = kakak laki-laki (kalangan Muslim)
Caca                  = kakak perempuan (kalangan Muslim)
Usy                    = kakak perempuan (kalangan Kristen)
Broer/ bung/ bu  = kakak laki-laki (kalangan Kristen)
Nyong                = panggilan untuk anak laki-laki (netral)
Nona                 = panggilan untuk anak perempuan (netral)
Bapa Raja          = kepala desa
Tete Manis         = Tuhan Yesus (kalangan Kristen)

Opa = kakek
Oma = nenek

Bahasa Melayu Ambon serapan dari bahasa Eropa
- capeu : chapéu (portugal)                                     = topi

- bandera: bandeira (portugal)                                = bendera
- rim : riem (belanda)                                               = ikat pinggang
- fork : vork (belanda)                                             = garpu
- lenso : lenço (portugal)                                         = sapu tangan
- mestiza : mestiza (portugal)                                   = selendang leher
- blus : blusa (portugal)                                           = kemeja wanita
- baileo : bailéu (portugal)                                       = bangunan
- ose/os : voce/os (portugal)                                    = kamu
- om : oom (belanda)                                               = paman
- pai : pai (portugal)                                                = ayah, laki-laki
- mai : mai (portugal)                                               = ibu, perempuan
- fader : vader (belanda)                                          = ayah
- muder : moeder (belanda)                                     = ibu
- tanta : tante (belanda)                                           = bibi
- mar : maar (belanda)                                            = tetapi
- galojo : guloso (portugal)                                      = rakus
- garser : crescer (portugal)                                     = tumbuh
- of : of (belanda)                                                    = atau
- dol : dol (belanda)                                                 = gila
- sterk : sterk (belanda)                                           = kuat
- trap : trap (belanda)                                              = anak tangga
- swak : zwak (belanda)                                          = lemah
- almanak : alamanaak (belanda)                            = kalender
- kadera : cadeira (portugal)                                   = kursi
- kapitan : kapitein (belanda)/ capitao (portugal)   = kapten/ panglima perang
- marinyo : meirinho (portugal)                               = penyuluh
- patatas : batatas (portugal)                                   = kentang
- danke : dank je (belanda)                                     = terima kasih
- kasbi : cassave (belanda)/cassava (portugal)       = ubi, singkong
- testa : testa (portugal)                                           = dahi
- oto : auto (belanda)                                              = mobil
- pardidu : perdido (portugal)                                  = menghilang/
                                                                                    berjalan tak tentu arah
- sono : sono (portugal)                                           = tidur
- vor : voor (belanda)                                              = untuk
- par : para (portugal)                                             = untuk
- marsegu : morcego (portugal)                               = kelelawar
- kakarlak : kakkerlak (belanda)                             = lipas, kecoa
- strat : straat (belanda)                                           = jalan raya
- standplaats : standplaats (belanda)                       = posisi berdiri/ halte
- sinyo : senhor (portugal)                                       = tuan
- klaar : klaar (belanda)                                          = selesai
- onosel : onnozel (belanda)                                    = bodoh
- flauw : flauw (belanda)                                         = lemah
- fangen : vangen (belanda)                                    = tangkap
- lopas : loop (belanda)                                           = lari
- gargantang : garganta (portugal)                          = tenggorokan
- kintal : quintal (portugal)                                      = pekarangan
- konyadu : cunhado (portugal)                              = ipar

Lain-lain
- su = sudah
- babunyi = berbunyi
- seng = tidak
- trada = tidak ada
- tau = tahu, mengerti


sumber:
- id.wikipedia.org
Kamus Bahasa Melayu Ambon http://latunyj.no-ip.org/dict

More...

Bahasa Makasar


Bahasa Makasar, adalah bahasa yang dituturkan oleh masyarakat di Sulawesi Selatan, yaitu oleh suku Makasar. Bahasa ini masih berkerabat dengan bahasa Bugis dan bahasa Toraja.

Bilangan
.     0                                              nolo'/kosong/lobbang
.     1                                              se're
.     2                                              rua
.     3                                              tallu
.     4                                              appa'
.     5                                              lima
.     6                                              annang
.     7                                              tuju
.     8                                              sagantuju/sangantuju
.     9                                              salapang
.     10                                            sampulo
.                                                    
.     11                                            sampulos se're
.     12                                            sampulong rua
.     13                                            sampulong tallu
.     14                                            sampulong ngappa
.     15                                            sampulong lima
.     16                                            sampulong ngannang
.     17                                            sampulong tuju
.     18                                            sampulos sagantuju/sampulong sangantuju
.     19                                            sampulong salapang
.     20                                            ruampulo
.     21                                            ruampulos se're
.                                                    
.     100                                          sibilangngang
.     101                                          sibilangngang asse're
.     102                                          sibilangngang anrua
.                                                    
.     1000                                        sisabbu
.     1001                                        sisabbu asse're
.     1002                                        sisabbu anrua
.                                                    
.     2001                                        ruassabbu asse're
.     2012                                        ruassabbus sampulo anrua

Arah
.     timur                                        rai' / raya
.     barat                                        lau' / kalau'
.     utara                                        warak
.     selatan                                     timborang

Sebutan Keluarga
.     ibu/induk                                 anrong / amma'
.     ayah                                        mangge / tetta
.     anak                                        ana'
.     kakak                                      daeng
.     adik                                         andi
.     saudara                                   saribbattang
.     sulung                                     battoa / kaminang toa
.     bungsu                                    bungko / kaminang lolo
.     kakek                                     dato' / bapa' toa
.     nenek                                     dato' / amma toa / nene'
.     buyut                                      nene' kolantu
.     cucu                                       cucu
.     cicit                                        cucu kolantu
.     cucunya cucu                          cucu pala' bangkeng
.     mertua                                    matoang
.     menantu                                  mintu
.     suami                                      bura'ne
.     istri                                         baine / turiballaka
.     ipar                                        ipar = ipara
.     keluarga                                 kalabine
.     kerabat                                  bija
.     sepupu                                   sampo
.     sepupu satu kali                      cikali / sampo sikali
.     sepupu dua kali                       pindu' / sampo pinruang
.     sepupu tiga kali                       pinta' / sampo pintallung
.     paman / bibi                           purina
.     paman                                   unda
.     tante                                      bonda
.     ponakan                                 kamanakang
.     sekampung                             sambori'

Warna
.     kuning                                     kunyi / didi
.     kuning tua                               didi bayao
.     hijau                                        moncong bulo
.     hijau muda                              moncombulo cui / bombong unti
.     hijau tua                                  moncong bulo tai tedong
.     biru                                          gawu
.     biru muda                                kondo-kondo
.     merah                                      eja
.     merah cerah                             cella pili
.     pink                                         lango-lango
.     oranye                                     eja cui-cui
.     ungu muda                              rappo to'no'
.     ungu                                        longkolame / lamebutung
.     coklat                                      sikola'
.     putih                                        kebo`
.     hitam                                       le'leng / bolong
.     hitam pekat                             kallang

Selain itu juga ada kata-kata yang bisa dikombinasi dgn warna-warna di atas:
.     cerah                                        cora
.     terang                                      singara'
.     muda                                       lolo
.     tua                                           toa
.     gelap                                        sassang
.     jappo'                                       kusam

Misalnya:
.     biru tua                                    gau toa
.     merah gelap                             eja sassang
.     ungu muda                              longkolame lolo
.     putih kusam                             kebo' jappo'

Kamus Makasar Menurut Abjad
.     abdi                                         ata
.     abis / habis                               labbusu'
.     debu                                        alimbu'bu
.     abjad                                       hurupu'
.     acak                                         ta'siara'
.     ada                                          nia'
.     mengadakan                            a'pa'nia'
.     adalah                                      iami
.     seadanya                                 iamonjo
.     ada'                                          adat
.     adalah                                      iamintu
.     adzan                                       bang
.     adik                                         andi'
.     adil                                          adele'
.     adu                                          appasiba'ji
.     adu ayam                                 appabbate jangang
.     ahli                                          tou panrita
.     air                                            je'ne'
.     air mata                                   je'ne' mata
.     air jeruk                                   je'ne' lemo
.     kencing                                    je'ne' mea
.     air sembahyang                       je'ne' sambayang
.     ajak                                          akkiyo'
.     ajal                                           ajjala'
.     ajar                                          ajara'
.     mengajar                                  anggangajara'
.     ajaran                                       ajarrang
.     pengajar                                   pangngajara'
.     pengajaran                               pappiajarrang/pangngajarakkang
.     belajar                                      appilajara'
.     pelajaran                                  pappilajarrang
.     akad                                        aka'
.     akal                                          akkala'
.     tidak masuk akal                     tena antama ri akkala'
.     pendek                                    bodo akkala'
.     mengakali                                anngakali
.     mencari akal                            a'boya
.     akkala'                                     akkala'
.     akan                                         punna
.     akar                                         akara'
.     akherat                                    ahera'
.     akhir                                        labbusu'/riboko
.     akil baligh                                balere'
.     akur                                         singai/sipakatau
.     akrab                                       sanna singaina/sipa'agadang
.     aku                                          nakke/inakke
.     alis                                           kannying
.     allah                                         alla ta ala/karaeng alla ta ala
.     debu                                        alimbu'bu
.     almarhum                                tumatea
.     amal                                         amala`
.     aman                                        amang
.     amarah                                     larro
.     amat                                        sanna'
.     ambruk                                    runtung
.     ambil                                       alle
.     mengambil                               angngalle
.     mengambilkan                         angngalleang
.     mengambil dari                       angngalle ri
.     pengambilan                            pangngalleang
.     anak                                         ana'
.     anda                                        kau (kasar) ikatte (halus)
.     aneka                                       a'rupa-rupa
.     angin                                       anging
.     angkasa                                   rammang
.     angus                                       ammutung
.     angsur                                      ansuru'
.     anjing                                      kongkong
.     anjo                                         itu
.     anne                                         ini
.     antar                                        antara'
.     antara                                      passingaleng
.     antero                                      kabusu'
.     apa                                           apa
.     ini apa                                      apanne
.     apa boleh buat                         apa pode'/paleng
.     tidak apa                                 tena angngapa
.     mengapa                                  angngapai
.     api                                           pepe'
.     korek api                                 colo'
.     gunung berapi                         gunung moncong pepe'
.     appau                                       berkata
.     apung                                      ngapung
.     asal                                          battu
.     berasal                                     battu ri
.     asap                                         ambu
.     asin                                          ce'lai
.     asing                                        maraeng
.     orang asing                              to maraeng
.     atap                                         tompo'
.     atap rumaha                             tompo' balla
.     atas                                          rateang
.     dari atas                                   battu rate
.     atasmu                                     irate nu
.     di atas                                      iratena
.     ke atas                                     nai'
.     atur                                          atoro'
.     mengatur                                 angngatoro'
.     aturan                                       atorrang
.     teratur                                      ta'ataoro'
.     awal                                         ri olo
.     ayah                                         mangge
.     ayam                                        jangang
.     ayam betina                             jangang gana
.     ayam jantan                             angang pallaki
.     ayam muda                              jangang rungka
.     ayo (mari/kemari)                    ambae

B
.     belakang                                  boko
.     di belakang                              ri boko
.     belalang                                   katimbang
.     belang                                      ballang
.     belanja                                     balanja
.     belantara                                  romang
.     beli                                          malli
.     beliau                                       ri passingalinna
.     belut                                        londeng
.     benak                                       pikkirang
.     benang                                     bannang
.     benar                                       annaba
.     bengkak                                   akkambang
.     benih                                       sessara'
.     berbau                                     botto'
.     beranda                                   palladang
.     berdiri                                      menteng
.     berguling                                 anggulung
.     bersin                                       purassingang
.     besar                                        lompo
.     babak                                       baba'
.     babak kedua                            baba' pinruang
.     babat                                       tabbasa'
.     membabat                                attabbasa'
.     baca                                         baca
.     membaca                                 ammaca
.     bacaan                                     bacang
.     bacok                                       tette'
.     membacok                               annette'
.     badan                                      kale
.     bagai                                        kammai
.     bagaikan                                  kammai tongi
.     bagaimana                               antekamma
.     sebagaimana                            kammaya
.     bagi                                         bage
.     membagi                                  a'bage
.     bagus                                       baji'/ga'ga
.     bahagia                                    nyammang/annyammang
.     sudah bahagia hidupnya         annyamammi tallasa'na
.     bahak                                       ammakala'
.     bahasa                                     basa
.     bahasa makassar                      basa mangkasara'
.     baik                                         baji'
.     orang baik                               to baji'
.     baiknya                                    baji'na
.     memperbaiki                            appakabajiki
.     ada baiknya                             nia' baji'na
.     bajak                                        pa'jeko
.     membajak                                appa'jeko
.     bakar                                       tunu
.     membakar                                attunu
.     terbakar                                   akkanre
.     rumah terbakar                        balla akkanre
.     bakul                                       karanjeng
.     balik                                        motere'/ammotere' |
.     bambu                                     bulo
.     bambu runcing                        bulo cidu'
.     ban                                          bang
.     bandar                                     bandara'
.     bandel                                     bambala'
.     bangau                                     kondo
.     banget                                     sanna'
.     bangkit                                    ammenteng
.     bangku                                    bangko
.     bangsa                                     pa'rasangang
.     bangun                                    menteng/mangung
.     bangun tidur                            ammuriang
.     bangun rumah                         ammangung balla
.     banjir                                       a'ba
.     bantal                                      pa'lungang
.     banting                                    manting
.     bantu                                       ammali / ambali
.     banyak                                     jai
.     orang banyak                           tau jai
.     kebanyakan                             jai dudu
.     bapak                                       mangge
.     ibu bapak                                 anrong mangge
.     barat                                        rinngang
.     selatan                                     wara'/warakkang
.     utara                                        timboro'/timborang
.     timur                                        kalau'
.     hangat / panas                         bambang
.     bareng                                     siagang
.     baring                                      tinro
.     baris                                         barisi'
.     membaris                                 a'barrisi'
.     baru                                         beru
.     orang baru                               tau beru
.     basah                                       basa
.     batas                                        batasa'
.     batik                                        bate'
.     batuk                                       ta'roko
.     bau                                          botto'
.     bawa                                        ngerang
.     membawa                                anngerang
.     membawa diri                         anggerang kale
.     membawakan                          angngeranggang
.     bawah                                      rawa
.     di bawah                                 irawa
.     bawang                                    lasuna
.     bayang                                     tau-tau
.     bayao                                       telur
.     telur rebus                               bayao le'ba pallu
.     bayar                                       bayara'
.     bebas                                       lappasa'
.     bebek                                       kiti'
.     becak                                       beca'/tigaroda
.     becek                                       cammara'
.     beda                                        maraeng
.     bedak                                      ba'ra'
.     bedil                                        ba'dili'
.     beduk                                      ganrang
.     begini                                      kammane
.     begitu                                      kammanjo
.     begitulah                                 begitumi
.     belajar                                      pilajara'

C
.     cabai                                        lada
.     cabik                                        kakka'
.     menyabik                                 anngakka'
.     cabul                                        lale
.     cabut                                       kakka'
.     menyabik                                 anngakka'
.     cacing                                      gallang gallang
.     cahaya                                     singara'
.     cair                                          je'ne
.     cakap                                       gammra'
.     cakrawala                                langi'
.     campur                                    campurang
.     canda                                       kakalakara'
.     cangkir                                    cangkiri'
.     cangkul                                    bingkung
.     cantik                                      ga'ga
.     capai                                        dodong
.     caping                                      saraung
.     capung                                     bereng-bereng
.     cari                                          boya |
.     mencari                                    a'boya
.     cat                                           ce'
.     catat                                        tulisi'
.     mencatat                                  annulisi'
.     cedera                                      loko'
.     cekcok                                     a'besere'
.     celah                                        salassara'
.     celana                                      saluara'
.     cemburu                                  kodi cini'
.     cengeng                                   nene
.     cengkeh                                   cingki
.     cepat                                        inta'
.     ceper                                        bodo
.     cerah                                        singara ' allo
.     cerdas                                      cara'de'
.     cerewet                                    calleda'
.     cerita                                       carita
.     cermin                                     carammeng
.     cilik                                         caddi
.     cipta                                        pare'
.     ciptaan                                     parekang
.     cium                                        bau
.     mencium                                  a'bau
.     cocok                                       iya tauwwa/iyo tauwwa/annaba/
.     coklat                                      sikolat
.     comot                                      akka'
.     congkak                                   tampo
.     cubit                                        kabbi'
.     cuci                                          bissa
.     mencuci tangan                       abbissa lima
.     mencuci celana                        saluara'
.     cukai                                        ballo limung
.     cukur                                       cukkuru'
.     tukang cukur                           pacukkuru'
.     cuma                                        ji
.     cuma dua                                 dua ji
.     curi                                          lukka'
.     mencuri                                   a'lukka'
.     pencuri                                    palukka'
.     cipok                                       cippo'
.     cangkir                                    cangkiri
.     capung                                     bereng2
.     cicak                                        cacca'
.     cuci                                          sassa
.     cepat                                        inta'
.     cemas                                      lussa'
.     cermai                                      caramele'

D
.     daerah                                     sambori
.     dagang                                    balu'
.     berdagang                               a'balu'
.     dagangan                                 balukang
.     dahaga                                     a'mara kallong
.     dahi                                         ubung-ubung
.     dahulu                                     riolo
.     dalam                                      lalang,
.     kedalaman                               lantang
.     damai                                      sannang
.     damba                                     ero'
.     dan                                          siagang
.     dandan                                    a'mode
.     dangkal                                   esa'
.     dapta                                       gappa
.     dapur                                       pappalluang
.     darah                                       cera'
.     darat                                        butta
.     dari                                          assala', battu
.     datang                                     battu
.     datar                                        lappara'
.     daun                                        leko'
.     debar                                       dumba'
.     dekat                                       ammani
.     delman                                    bendi
.     demam                                    bangbang
.     demikian                                 kammanjo
.     dengan                                    siagang
.     dengar                                     lanngere',
.     mendengar                              allangere'
.     dengarkan                               pilanggeri
.     dengkul                                   kulantu'
.     dengkur                                   a'moro'
.     dengung                                  dangngung
.     denyut                                     dumba'
.     depan                                      riolo
.     deras                                        sarro,
.     hujan deras                              bosi sarro
.     derita                                       pacce
.     desak                                       iappi'
.     dewa                                       barata
.     dialog                                      sipabbicara
.     diam                                        sannang
.     dinding                                    rinring
.     dingin                                      dinging
.     dikit                                         sikedde'
.     dinihari                                    bari'basa'
.     diri                                           kale,
.     berdiri                                      ammenteng
.     sendiri                                     sikale-kale
.     mendirikan                              appaenteng
.     djarum black                           kaluru' djarum le'leng
.     djarum black menthol             kaluru' djarum le'leng siagang dinging
.     djarum black slimz                  kaluru' djarum le'leng siagang ca'di
.     djarum black slimznation        pa'rappungang djarum slimz
.     djarum black motodify           pa'rappungang nangaiya anggammarri dongkokangna
.     dokter                                      dottoro'
.     dosa                                         dosa, doraka
.     dua                                          rua
.     duduk                                      mempo / cidong
.     duel                                         sibajji
.     duga                                        a'bata-bata
.     dunia                                       lino
.     duri                                          katinting
.     dusta                                       balle,
.     berdusta                                  a'balle-balle
.     dahak                                      karra'
.     du2k                                        mempo
.     diam                                        sannang
.     datang , dari                            battu
.     durian                                      duriang
.     dompet                                    dompe
.     dua                                          rua

E
.     edan                                        pongoro'
.     efisien                                      tassike'de'
.     egois                                        tinggi ero'
.     ejek                                          appa'lila
.     ekor                                         inkong
.     elak                                          lecceng, a'lecceng (mengelak)
.     elok                                         ga'ga
.     elus                                          puru'-puru'su, purusu'
.     emak                                        anrrong, amma'
.     emas                                        bulaeng
.     emosi                                       larro, pa'larroang (emosional)
.     empat                                      appa'
.     empedu                                   pai' (juga digunakan untuk kata 'pahit)
.     enak                                         assi'pa'
.     encer                                        encere'
.     endap, mengendap                  a'dakka-dakka
.     endus, mengendus                  anngara',
.     anjing mengendus                   kongkong anngara
.     mencium bau mangga             anngara' taipa
.     enggan                                     malasa', battala' jappa/battala' ero'
.     engkau                                     ikau (kasar), ikatte (halus)
.     enteng                                     lomo-lomo
.     era                                           wattu
.     esa                                           se're
.     esok                                         ammuko
.     ekor                                         engkong
.     ember                                      embere
.     enam                                        annang
.     egois                                        tantang

F
.     firasat                                      pa'mai

G
.     gadai / pegang                         ta'ggala
.     gagah/ganteng                         ga'ga/gammara'
.     gali                                          kekkese
.     galian                                       kekkesang
.     menggali                                  a'kkekese
.     gantung                                   pasai'
.     menggantung                          appasai'
.     garam                                      ce'la
.     gatal                                        katala'
.     gawang                                    pakkiperang
.     penjaga gawang                      kippere'
.     gemuk                                     co'mo'/battala'
.     gemuk/grease                          gommo'
.     gencar                                      sarring
.     geli                                          gele'-gele'/kaleme'
.     genderang                               ganrang
.     geser                                        palette'
.     gila                                          pongoro'
.     gelang                                      ponto
.     pergelangan                             pappontoang
.     gemar                                      ngai/angngai
.     gogos                                       gogoso
.     gombal                                    odo'/ngodo'
.     goreng                                     sanggara'
.     menggoreng                            annyanggara'
.     gosong/hangus                        mutung/ammutung
.     gua                                          liang
.     gugur/jatuh                              tu'guru/dappe'/nanggala'
.     gula                                         golla
.     gula pasir                                 golla kassi'
.     gula merah                               golla eja
.     gunting                                    goncing/gonting
.     menggunting                           anggoncing
.     guntur/petir                             gunturu'/latte
.     gunung                                    bulu'/bonto
.     gusar                                        gangrakang/bata-bata

I
.     iya                                           iyo
.     ini                                            anne
.     itu                                            anjo

J
.     jual                                          balu
.     penjual                                     pamalu'
.     menjual                                    a'balu
.     jengkel                                     ballisi'
.     menjengkelkan                        paka balli'2 si'
.     jauh                                         bella
.     jalan                                         jappa
.     jam                                          jam
.     jarum                                       jarung
.     jagung                                     biralle
.     jenggot                                    janggo'
.     jorok                                        rantasa'
.     jongkok                                   cengke
.     jera                                          jarra

K
.     kira-kira / mungkin                  kutaeng
.     kuda                                        jarang
.     kipas                                        pakkape'
.     kupas / mengupas                    a'bi'bi
.     kentang                                   lame2
.     kodok                                      tumpang
.     kasur                                        kasoro'
.     keranjang                                 karangjeng
.     knalpot                                    kandang lappo'
.     kuku                                        kanuku
.     kelepa                                      kaluku
.     kepala                                      ulu'
.     kecut                                       kacci
.     kentut                                      tarattu'
.     kumis                                       bulu sumi'
.     kuda                                        jarang
.     kaki                                         bangkeng
.     kursi                                        kadera
.     kerupuk                                   karoppo'
.     kusta                                        kandala'
.     kotor                                        ra'masa
.     kantor                                      kantoro
.     kambing                                  bembe
.     kambing betina                        bembe gana
.     kambing jantan                        bembe laki
.     kerbau                                     tedong
.     kasihan                                    kamaseang
.     kabar                                       kareba

L
.     lampu                                      lampu
.     lama                                         sallo
.     lapar                                        cipuru'
.     lari                                           lari
.     laut                                          tamparang
.     lihat                                         cini'
.     lomba                                      lumba
.     berlomba                                 pa'lumba
.     lebah                                        bampo
.     luka                                         bokka'
.     lompat                                     lumpa'
.     lalat                                         katingngalo
.     lewat                                       lalo

M
.     makan                                      ngandre
.     malam                                      bangngi
.     mancing                                   mekang
.     mau                                         ero'
.     meminta                                  a'pala'
.     menantu                                  mintung
.     mobil                                       oto'
.     mobil mobilan                         oto oto
.     motor                                       montor

N
.     nama                                        areng
.     nomor                                      nomoro'

O
.     orang                                       tau

P
.     pagi                                         bari'basa'
.     pagi-pagi                                 bari'-bari'basa'
.     pelit                                         cakka'
.     petir                                         kila'
.     piring                                       panne
.     putih                                        kebo'
.     panci                                        uring
.     pantat                                      paja
.     pusar                                        pocci'
.     padi                                         ase
.     pahit                                        pai'
.     pintu                                        pakke'bu'
.     parang                                     berang
.     pasang                                     tannang
.     pisang                                      unti
.     pekat                                       pakka
.     permisi                                     tabe
.     pingsan                                    pinsang
.     pagar                                       kalli'
.     pedis                                        passe
.     pas                                           sitaba
.     pasti / jelas                               nassa
.     pahat                                       kattang
.     perahu                                     biseang / lepa-lepa
.     pancing                                    pekang
.     memancing                              ammekang
.     pensil                                       potolo'
.     pulang                                     motere

R
.     rindu                                        nakku
.     rokok                                       kaluru'
.     rusak                                        panra'
.     rusa                                          jonga
.     rumput                                     ruku2
.     rumah                                      balla'
.     rempa2 / bumbu                      rampa2
.     rambut                                     bulu'

S
.     sepi / sunyi                              sammi'
.     sedikit                                     sika'de'
.     sedikit sekali                           sikadde' dudu
.     suka-suak gue dong                ero'-ero'ku
.     sumur                                      bungung
.     satu                                          se're
.     sepatu                                      sapatu

.     sepeda                                     sapeda
.     supir                                        sopir
.     siapa                                        nai
.     sendok                                     si'ru / sondo'
.     senang                                     sannang
.     sendirian                                  kale2
.     stip/ penghapus                       hong

T
.     tumpul                                     pokkolo'
.     tangan                                     limang
.     tetapi                                       mingka
.     tidak ada                                 tena
.     tidur                                        tinro
.     tersandung                              tatto'ro
.     tebak                                       tappu
.     putus                                       tappu'
.     turun                                        naung

U
.     uang                                        doe
.     ular                                          ulara'
.     udang                                      dowang
.     ubi                                           lame
.     ubi jalar                                   lame lamba'
.     ulat                                          olo' olo'
.     usil                                           ja'dala' / bambala'

W
.     wajan                                       pammaja'
.     waktu                                      wattu


sumber:
- Kamus Bahasa Makassar di susun Oleh Ambae Exe
  Di edit oleh Admin (www.rappang.com)   
- en.wikipedia.org


More...